Κριτική Παρουσίαση Γ.Π.Σ. Δήμου Μεσσήνης

Α. ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΕΣΣΗΝΗΣ
Ο Δήμος Μεσσήνης βρίσκεται γεωγραφικά πάνω σε έναν από τους κύριους άξονες ανάπτυξης των χωρών της ΕΕ που είναι ο άξονας Τρίπολη – Καλαμάτα και στον Περιφερειακής εμβέλειας άξονα Καλαμάτα-Μεσσήνη –Πύλος – Γαργαλιάνοι - Φιλιατρά – Κυπαρισσία . Άμεση γειτνίαση με τον Πρωτεύοντα διαπεριφερειακό λιμένα εθνικής σημασίας της Καλαμάτας και εντός του Δήμου η ύπαρξη του Διεθνούς αεροδρομίου Καλαμάτας.

Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΩΝ
Η Καλαμάτα είναι ένα περιφερειακό κέντρο με τριτογενείς δραστηριότητες, εμπορευματικό κέντρο, πόλος ευρύτερης εμβέλειας πολιτιστικών και τουριστικών δραστηριοτήτων και εν δυνάμει συγκοινωνιακός κόμβος συνδυασμένων μεταφορών. Έδρα τμημάτων ή σχολών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, καθώς και ερευνητικών κέντρων της ΓΓΕΤ, ΤΕΙ. Στη ζώνη άμεσης εξάρτησης και επιρροής του περιλαμβάνονται οι Δήμοι Άριος, Θουρίας και Αρφαρών, ενώ ως συμπληρωματικό δορυφορικό αστικό κέντρο υποστήριξης αγροτικών – βιομηχανικών και τουριστικών δραστηριοτήτων της ευρύτερης περιοχής, λειτουργεί σαν το οικιστικό κέντρο 3ου επιπέδου, η Μεσσήνη. Στα όρια του Δήμου αναπτύσσεται Περιοχή Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ) της Μεσσηνίας.

Συμπέρασμα
Ο Δήμος Μεσσήνης, λόγω της κομβικής θέσης του δέχεται τις επιδράσεις (θετικές και αρνητικές) γι αυτό πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την μελλοντική ανάδειξη και ισχυροποίηση του.
Για την ενίσχυση του δυναμικού ρόλου του Δήμου απαιτούνται οι εξής στρατηγικές επιλογές:
1) Εξοπλισμός της έδρας του Δήμου με σύγχρονες και νέες διοικητικές και κοινωνικές υπηρεσίες ως και υπηρεσίες πολιτισμού, εμπορίου κλπ.
2) Αναδιάρθρωση - ιεράρχηση του οικιστικού δικτύου σε επίπεδα λειτουργικής, διοικητικής και οικονομικής αλληλεξάρτησης.
3) Οργάνωση των ορεινών περιοχών ως πεδίων παρεμβάσεων μέσα από τις νέες πολιτικές για την ανάπτυξη, με κατεύθυνση κυρίως προς τις ήπιες δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού και αναψυχής, με ένταξη και ανάδειξη των παραδοσιακών οικισμών, τη δημιουργία κέντρων βιοτεχνικών – οικοτεχνικών δραστηριοτήτων, συνδεδεμένων με τη δασική διαχείριση, ειδικές καλλιέργειες, βιολογική γεωργία-κτηνοτροφία και εν γένει την ενίσχυση της πολυδραστηριότητας.
4) Ελεγχόμενη αξιοποίηση των παράκτιων περιοχών της (προστασία και διαχείρηση).
5) Δημιουργία ενιαίου πλέγματος πολιτισμικών πυρήνων και ένταξή τους, σε συνδυασμό με τα επί μέρους τοπικά πολιτιστικά στοιχεία και τις ιστορικές διαδρομές.

Γ. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ Β΄ ΦΑΣΗΣ ΓΠΣ ΔΗΜΟΥ ΜΕΣΣΗΝΗΣ.Αναφέρουμε στην συνέχεια, τις παρατηρήσεις ανά κεφάλαιο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Π1
Σύμφωνα με τους στόχους και τις κατευθύνσεις του ΓΠΣ αλλά και σύμφωνα με τις προβλέψεις του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου Πελοποννήσου, η Μεσσήνη πρόκειται να λειτουργήσει ως συμπληρωματικό δορυφορικό αστικό κέντρο υποστήριξης αγροτικών βιομηχανιών και τουριστικών δραστηριοτήτων του Περιφερειακού κέντρου της Καλαμάτας, αυτό αυτόματα επιβάλει δυναμικές επεμβάσεις. Θα πρέπει λοιπόν να προταθούν λύσεις για την ανάπτυξη – προώθηση της τοπικής οικονομίας (βιολογικές καλλιέργειες – έχει εκπονηθεί ειδικό πιλοτικό πρόγραμμα εφαρμογής βιολογικών καλλιεργειών ειδικά για το νομό Μεσσηνίας, κλπ). Η προστασία και ανάδειξη του παράκτιου χώρου και η διάκριση των ζωνών χρήσεων κατά κατηγορίες πρέπει να ακολουθούν φυσικά στοιχεία και όχι παράλληλη μεταφορά νοητών ευθύγραμμων τμημάτων και παράλληλες χρήσεις των 75 μ. (παρόδια ζώνη), 100 μ. (προστασία αιγιαλού), και 500 μ.(τουριστικής ανάπτυξης). Στις προτεινόμενες δομικού χαρακτήρα παρεμβάσεις (ΠΕΡΠΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ, κλπ) παρατηρείται κατά πρώτο έλλειψη τεκμηρίωσης, κατά δεύτερο ελλιπής περιγραφή των υπό θεσμοθέτηση χρήσεων και κατά τρίτο ασυμφωνία κειμένου και χαρτών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Π2
1) Στα πλαίσια των επεκτάσεων Α και Β κατοικίας, καθώς και της πρότασης κατάργησης της οικιστικής ζώνης των 800 μ. για τους στάσιμους οικισμούς πρέπει να γίνει εκτενέστερη ανάλυση της πρότασης, είτε με περιγραφή φυσικών ορίων, είτε με χρήση τοπωνυμίων, είτε με εκτίμηση μεγεθών (π χ πόσα μέτρα νότια του υφιστάμενου σχεδίου και πέρα από το πόσα στρέμματα).
2) Είναι επιτακτικός ο πιθανός χαρακτηρισμός παραδοσιακών οικισμών.
3) Δεν πρέπει να γίνει ΠΕΡΠΟ στην Δημοτική έκταση των 100 στρεμμάτων στην Μπούκα, ας χρησιμοποιηθούν τα υπόλοιπα 618 στρέμματα
4) Η ζώνη παραθεριστικής κατοικίας και αναψυχής των 300 στρεμμάτων στην Μπούκα να λάβει υπόψη της το εγκεκριμένο σχέδιο.
5) Στις περιοχές Ειδικής Περιβαλλοντικής Προστασίας να δοθούν με περισσότερη αυστηρότητα οι χρήσεις και ας μην φτάνουν σε τόσο αυστηρά όρια η κατάτμηση ( 8-10 και 20 στρέμματα) και η επιτρεπόμενη δόμηση.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Π3 και Π4
1) Οι κατευθύνσεις, τα προγραμματικά μεγέθη και η αναφορά καθώς και το πρόγραμμα ενεργοποίησης του ΓΠΣ χρήζει μεγαλύτερης προσοχής.
2) Στις περιοχές Ειδικής Περιβαλλοντικής Προστασίας οι παραρεμάτιες και παραποτάμιες ζώνες να μειωθούν, διότι είναι υπερβολικές οι εκατοντάμετρες λωρίδες των ρεμάτων και η διακοσάμετρη του Πάμισου ποταμού.
3) Ειδικότερα για τον Πάμισο η θεσμοθετημένη ζώνη NATURA είναι κατά πολύ μικρότερη, να θεσμοθετηθούν λοιπόν εντός της ζώνης και να αναγραφούν στο κείμενο τα προβλεπόμενα από την NATURA.
4) Η ανυπαρξία συγκεκριμένης πρότασης ή πιθανών θέσεων για τα ΧΥΤΑ σε συνδυασμό με την γεωλογική διερεύνηση της ευρύτερης περιοχής είναι απαραίτητη.
5) Θα πρέπει να προβλεφθεί και ο ανάλογος χώρος νεκροταφείου, σε συνδυασμό με περιβαλλοντική και γεωλογική μελέτη
6) Στο παράκτιο μέτωπο του Δήμου δεν μπορεί να υπάρχει μια τόσο εκτεταμένη ζώνη τουρισμού ( μήκους περίπου 8 χλμ.) , επειδή μια τέτοια δραστηριότητα ελλοχεύει έντονες ενεργοποιήσεις, θα ήταν σωστότερο να σπάσει με κάποιους χώρους πράσινους (κοινόχρηστους – αθλητικούς, κλπ).
7) Να γίνει αναφορά – εντοπισμός των Δασικών και Αρχαιολογικών περιοχών, καθώς και των παραδοσιακών οικισμών (Πιλαλίστρα).
8) Αναφέρεται η απαίτηση σύνταξης ειδικής γεωλογικής μελέτης. Πρέπει να αναφερθεί ότι στα πλαίσια του Ν.2508/97 η παραπάνω μελέτη είναι απαραίτητη – όπως σωστά αναφέρεται στο κείμενο μεν – αλλά πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εκπόνηση του ΓΠΣ, ιδιαίτερα σε ευαίσθητες περιοχές όπως αρκετές ζώνες της περιοχής της μελέτης. Κατά συνέπεια, ας ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο της αναθεώρησης ή επαναπροσδιορισμού ορισμένων παραμέτρων της μελέτης μετά την εκπόνηση της γεωλογικής μελέτης.

Δ. ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΜΕΣΩ Γ.Π.Σ.
Βάσει του Π.Δ. 23.2/6.3.1987 ΦΕΚ 166Δ' "Κατηγορίες και Περιεχόμενο Χρήσεων Γης", προτείνεται η θεσμοθέτηση των παρακάτω χρήσεων:
1) "Ζώνη Τουρισμού Αναψυχής" στην ευρύτερη περιοχή του Αεροδρομίου Τριόδου.
2) "Ελεύθερος Χώρος - Αστικό Πράσινο"
· στον χώρο τέλεσης των Μπεζεσθαινίων.
· στο Άλσος των Ευκαλύπτων.
· στην παραποτάμια ζώνη του Παμίσου και σε μήκος 2 km από την εκβολή του και προς την ενδοχώρα.
· στο χώρο των 100 στρ. Δημοτικής έκτασης (παλαιός αιγιαλός).
· στο χώρο των 200 στρ (απορρίμματα - λιμενικά)
· Υπόγειος Δημοτικός Χώρος Στάθμευσης στην πλατεία της Μεσσήνης
3) "Χώρος Κοινωνικών Εξυπηρετήσεων"
· Το κτίριο Δασκαρόλη
· Οι δύο χώροι αποθηκών Α.Σ.Ο.
4) "Παραδοσιακοί Οικισμοί"

Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Κλείνοντας την εισήγησή μας θα θέλαμε να επαναλάβουμε ότι οι παρατηρήσεις αφορούν σε γενικότερες ή επιμέρους επεμβάσεις στον χώρο (Πόλη της Μεσσήνης και ευρύτερη περιοχή) που διαπιστώθηκαν μετά από επιτόπια διερεύνηση και συζήτηση με τους Αρμοδίους Φορείς της περιοχής, και έχουν ως σκοπό την ένταξη στο ΓΠΣ των εδαφίων που προαναφέρθηκαν (τα περισσότερα από τα οποία έχουν ήδη διαπιστωθεί στην Μελέτη) με τελικό στόχο την βοήθεια που ένα εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο προσφέρει με τις ήδη υπάρχουσες (συγκεκριμένες) αναφορές στις παραπάνω υποενότητες κατά την προκήρυξη εκπόνησης των Μελετών ή των Έργων.-

Αθήνα, Ιούλιος 2004